Cad ba cheart a bheith ag súil leis i seomra na cúirte?

Más rud é nach raibh tú sa Chúirt riamh, bíonn sé deacair a thuiscint conas tú féin a iompar. Chun cuidiú leat leis seo, seo  cúpla rud is ceart a dhéanamh agus na rudaí nach ceart a dhéanamh i d’éisteacht.

Ní bheidh aon duine ag súil go mbeidh na foirmiúlachta go léir i seomra na cúirte ar eolas agat. Tabharfar treoir chomh maith le linn an cháis. Mar shampla, inseoidh an breitheamh nó an cléireach duit cá háit a bhfuil ort suí agus cathain a bhfuil tú ábalta teacht isteach go dtí seomra na cúirte.

Má tá sos de dhíth ort is féidir ceist a chur ar an bhreitheamh. Go hiondúil, tabharfaidh an breitheamh treoir duit ar cén uair atá tú ábalta labhairt. Mar shampla, má tá duine éigin ag briseadh isteach, ní bheadh sé neamhghnách má insíonn an breitheamh dóibh go mbeadh an seans acu labhairt ina dhiaidh.

Éistear le cásanna a bhaineann le Dlí Teaghlaigh go príobháideach (‘in camera’) chun príobháideachais an teaghlaigh a chosaint. Beidh cead ag na daoine a bhaineann leis an chás agus aon duine eile a thugann an breitheamh cead dóibh a bheith i seomra na cúirte. Uaireanta tabharfaidh an breitheamh cead do dhaoine eile freastal ar an chás chun é a thuairisciú. B’fhéidir go mbeidh dlíodóirí, abhcóidí, taighdeoirí ceadaithe nó baill na meáin i láthair. Tugtar cead d’fhoilsiú tuairiscí a bhaineann le cásanna dlí teaghlaigh ar bhail dhian nach n-úsáidtear ainmneacha, seoltaí nó sonraí ar bith eile a n-aimseodh na páirtithe.

B’fhéidir go mbeidh teanga an dlí i seomra na cúirte deacair a thuiscint. Tá gluais teicniúil againn gur féidir a chuidiú leis seo.

Má tá tú ag déanamh ionadaíochta ort féin, beidh ort labhairt leis an bhreitheamh agus aon cheist a fhreagairt duit féin.

1) Breitheamh

Tá an breitheamh i gceannas ar d’éisteacht chúirte Dlí Teaghlaigh. Ní bhíonn giúiré ar bith i láthair do chásanna Dlí Teaghlaigh agus is é an breitheamh amháin a dhéanann an cinneadh. Caitheann siad éadaí foirmiúla, agus suíonn siad ag a mbinsí féin ag barr seomra na cúirte. Tagann an breitheamh isteach agus téann sé amach as seomra na cúirte trí dhoras ar leith in aice a mbinsí.

2) Cláraitheoir Cúirte

Suíonn Cláraitheoir na Cúirte os comhair an bhreithimh. Cuidíonn siad leis an bhreitheamh le cúrsaí riaracháin agus tá siad i gceannas ar cháipéisí cúirte agus fianaise. Cuireann an Cláraitheoir Cúirte na finnéithe faoi mhionn agus cláraíonn sé an toradh nó cinneadh an cháis.

3) Finné

Suíonn an finné ar thaobh amháin den bhreitheamh agus tugann siad fianaise sa chúirt. B’fhéidir go nglaofar ar an iarrthóir nó an freagróir chuig clár na mionn chun fianaise a thabhairt le linn na héisteachta. Tá seans go nglaofar ar fhinnéithe eile atá ábalta eolas breise a thabhairt ar chás chun cuidiú leis an bhreitheamh cinneadh a dhéanamh.

4) Iarrthóir/Freagróir

Is é an duine a thosaigh an cás dlí teaghlaighan t-iarrthóir. Is é an duine atá an cás Dlí Teaghlaigh tosaithe ina aghaidh ag an iarrthóir an freagróir.

Suífidh an t-iarrthóir agus an freagróir ag taobhanna difriúla den seomra.

Mura bhfuil ionadaíocht dhlíthiúil ag an iarrthóir nó an freagróir, labhróidh siad díreach leis an bhreitheamh.

I gcásanna Dlí Teaghlaigh ar leith, tá seans go mbeidh páirtithe breise don chás ag brath ar chastacht an cháis.

5) Dlíodóir

B’fhéidir go mbeidh ionadaíocht dhlíthiúil ag an iarrthóir agus/ nó an freagróir ó dhlíodóir le haghaidh na héisteachta. Uaireanta beidh abhcóide ag an iarrthóir nó an freagróir. Sonróidh an dlíodóir nó abhcóide an cháis dá gcliaint leis an bhreitheamh agus rachaidh sé/ sí trí na cinntí go léir atá a gcliaint ag súil leo.

6) Abhcóide

Chomh maith le dlíodóir, is féidir leis na páirtithe ionadaíocht a fháil ó abhcóide le haghaidh na héisteachta. Tabharfaidh an t-abhcóide aghaidh ar an bhreitheamh agus beidh siad ag argóint an cháis ar son na cúirte.

7) Ateangaire

(Níl sé ar an léaráid) Do pháirtithe nach labhraíonn nó nach dtuigeann na teangacha oifigiúla, b’fhéidir go mbeidh ateangaire de dhíth ort ag an éisteacht. Déanfaidh ateangaire ateangaireacht ar cad atá an breitheamh ag rá leis an pháirtí agus vice versa.

8) Cúntóir ag an Bhreitheamh

“(Níl sé ar an léaráid) B’fhéidir go mbeidh cúntóir ag an bhreitheamh sa chúirt. Caitheann siad róba dubh go hiondúil. Chomh maith leis na dualgais eile, fógraíonn an cúntóir nuair a thagann an breitheamh isteach go seomra na cúirte agus nuair a imíonn sé (ag rá ‘seas suas gach duine’ go hiondúil).

9) Rudaí Eile

Éistear le cásanna a bhaineann le Dlí Teaghlaigh go príobháideach (‘in camera’) chun príobháideachais an teaghlaigh a chosaint.

Tabharfaidh cead amháin d’oifigigh na gcúirteanna, páirtí an cháis agus a n-ionadaithe dlíthiúla, finnéithe agus daoine eile cosúil leis seo a bheith i seomra na cúirte nuair a éistear leis an chás. Uaireanta tabharfaidh an breitheamh cead do dhaoine eile freastal ar an chás chun é a thuairisciú. B’fhéidir go mbeidh dlíodóirí, abhcóidí nó baill na meáin i láthair. Mar sin féin, tugtar cead d’fhoilsiú tuairiscí a bhaineann le cásanna dlí teaghlaigh ar bhail dhian nach n-úsáidtear ainmneacha, seoltaí nó sonraí ar bith eile a n-aimseodh na páirtithe.

Ag deireadh an cháis, déanfaidh an breitheamh a chinneadh san fhoirm “ordú” nó “breithiúnas”. Nuair atá d’éisteacht críochnaithe, inseoidh an breitheamh nó an cláraitheoir duit cathain a bheidh tú ábalta imeacht as seomra na cúirte.

I ndiaidh na héisteachta, seolfar cóipeáil scríofa den chinneadh duit sa phost 7 lá i ndiaidh na héisteachta. Mura bhfuil tú sásta leis an chinneadh, b’fhéidir go mbeidh tú ábalta achomharc a dhéanamh chuig cúirt níos airde. Tá teorainneacha ama d’achomhairc agus mar sin b’fhéidir go mbeidh tú ag iarraidh comhairle dhlí a fháil nó labhairt le baill foirne na Seirbhíse Cúirteanna faoi seo.

Tabhair d’Aire: Is laethanta íogaire agus mothúchánacha iad imeachtaí dlí teaghlaigh. Caithfidh tú baill foirne a chur ar an eolas má tá socruithe eile de dhíth ort. Go háirithe má tá tú ag iarraidh seomra na cúirte a fhágáil nó má tá tacaíocht ar bith de dhíth ort i ndiaidh na héisteachta.

Cad é an gnás feistis?

Níl aon ghnás feistis ar leith, áfach, go hiondúil caitheann daoine éadaí foirmiúla, cosúil le dá mbeadh agallamh le haghaidh poist acu mar shampla.

Conas a labhraím leis an bhreitheamh?

Tabharfaidh tú ‘breitheamh’ ar an bhreitheamh, agus ní labhraíonn tú ach nuair a iarrtar ort a leithéid a dhéanamh.

Cé a bheidh ann?

Le haghaidh eolais ar cé a bheadh ann agus cén ról atá acu, féach le do thoil ar léaráid seomra na cúirte thuas

An bhfuil fóin phóca ceadaithe sa chúirt.

Níl, déan cinnte le do thoil go gcuireann tú múch i bhfeidhm ar d’fhón póca sula dtagann tú isteach go seomra na cúirte.

Cén áit a shuím?

Nuair a thagann tú isteach go seomra na cúirte, díreoidh an breitheamh nó an cláraitheoir ort cén áit a gcaithfidh tú a bheith i do shuí.